LINGUA GALEGA 3º B

 

              AS ÁRBORES E OS SEUS FROITOS

Imos ver neste post algúns nomes de árbores e os seus froitos na lingua galega. Moitos dos nomes que aparecen na ficha xa os coñecedes xa que tanto algunhas desas árbores como os seus froitos estades acostumados a velas e comelos respectivamente, pero, por si acaso, témolos aquí para repasar de cando en vez. 

ÁRBORES                                       FROITO

A cerdeira................................... a cereixa  

O limoeiro.................................. o limón

A laranxeira................................ a laranxa

A maciñeira.................................a mazá   

A pereira......................................a pera    

A figueira.....................................o figo

A vide...........................................a uva

O castiñeiro.................................a castaña

O pexegueiro...............................o pexego

A nogueira...................................a noz

A ameixeira.................................a ameixa   

*Tedes que lembrar que a palabra "árbore" en galego é feminina, é dicir, que cando usamos o artigo diante temos que dicir "a árbore".   

  

              ----ooo00ooo-----               

                                           

                           A  DESCRICIÓN 

Describir é dicir como son as persoas, as cousas e todo o demáis que nos rodea: animais, plantas, obxectos, etc. Para facer unha boa descrición hai que dar detalles do que queremos describir, e dicir, do que queremos dar a coñecer. Por exemplo, si eu quero describir unha mesa teño que dicir si é alta ou baixa, grande ou pequena, de que cor é, que forma ten, etc. Cos datos que dou a persoa que me escoita dase conta de como é a mesa; é como si a estivera vendoa. Do mesmo xeito podemos describir a paisaxe que me rodea, a praia na que veraneo, a nosa casa, etc.

Esto é o que sucede moitas veces cando estamos a  ler un libro, que o escritor estanos a contar como son as personaxes, como é o lugar onde viven...A descrición axúdanos a unha mellor comprensión.

Exemplo:

Anxel estuda terceiro de primaria. Ten o cabelo rubio e rizo. Os seus ollos son castaños. É alto e forte. É traveso. Gústalle xogar cos seus amigos. 

      --------oo000oo--------

    PALABRAS POLISÉMICAS

Imos repasar algo que xa estudamos na clase e que ten un nome raro: "a polisemia". Pero como sempre vos digo, vamos a convertir a palabra rara en algo máis sinxelo, como? pois sabendo o que quere dicir. "Polisemia" ven de "poli" que significa varios e "sema" que quere dicir significado, entón a "polisemia" vaise referir ás palabras que teñen máis dun significado. O mellor é ver algúns exemplos que nos axuden.

Rato: pode tratarse do animal, ou ben do rato d ordenador.

Banco: pode ser o banco dos cartos, o banco de sentarse, o 

             banco onde traballa un carpinteiro ou un banco de 

             peixes. 

Folla: pode ser a folla dunha árbore ou a folla dun caderno.

Carta: unha carta da baralla, unha carta que escribimos ou a

            carta dos restaurantes cos menús que teñen pra xantar.

*Lembramos: a polisemia refírese ás palabras que teñen     máis dun significado. E para que saibades máis, esta     palabra ven dos gregos. Xa vedes que entre os gregos   e  os romanos deixáronnos moitísimas palabras.

            -----oooOOOooo-----

O  ARTIGO

Ao igual que o castelán, o galego usa artigos determinados e indeterminados diante dos substantivos. Agora, imos ver os "determinados". Nos seguintes exemplos: "a nena", "o rapaz" xa os podemos ver: "a" e "o" son artigos determinados. Pero  imos ver cales son todos eles na lingua da nosa terra.

                                 masculino    feminino

           singular               O                 a

           plural                  OS               as

Vexamos uns exemplos:

-A nena leva posto un vestido precioso.

-Gústame moito o rapaz que leva a pelota na man.

-Os libros que me regalaron son unha marabilla.

-As follas das árbores son verdes na primavera.

*Hai tres que puxen en laranxa, é porque todavía imolos ver.

         Artigo indeterminado

Agora si imos ver o "artigo indeterminado" en galego. Do mesmo xeito que en lingua castelá, o “artigo indeterminado" usámolo para referirnos a persoas, animais, obxectos, etc. Non coñecidos. Por exemplo: collede un libro e poñédevos a ler. (O libro pode ser un calquera).

                                      masculino   feminino

              singular                 un             unha

              plural                    uns            unhas

Exemplos:

-Teño un libro enriba da mesa.

-O meu irmán mercoume unha pelota.

-Collede un lapis e copiade o do encerado.

-Vou mercar unhas botas de inverno. 

Aquí debaixo ides ver un vídeo coas contraccións que hai en galego. 

  

                      ----oooOOOooo----

  "UNHA POESÍA EN GALEGO"

Imos aprender esta poesía en galego.

                             María Canosa.

------ooo000ooo------

OS POSESIVOS

Aquí tedes a lista dos posesivos en galego. Lembrade que hai que usar sempre diante deles O ARTIGO.

Exemplos:

-Aquel home que ven alí é o meu pai.

-A miña nai chámase Pepa.

-As árbores do meu xardín son moi grandes.  

  

              ----oooOOOooo----

Aquí imos estudar os demostratios galegos e as contraccións que hai.

 *Fixádevos na escrita e nas contraccións.

            ----oooOOOooo----

PRONOMES PERSOAIS

Como vos dixen na clase, aquí vos deixo un vídeo cos pronomes persoais en galego. 

*fixádevos na escrita de "nós" e "vós", que levan acento.

 

 

                                     ----oooOOOooo----

 

Aquí podedes ver como é e como se toca o instrumento da zanfona.

 

17 DE MAIO, "DÍA DAS LETRAS GALEGAS"

 

Estamos a piques de celebrar un novo Día das Letras Galegas. Cada ano se dedica a un escritor ou escritora pola súa obra. A data de celebración é o 17 de maio. O motivo desta data é porque o 17 de maio de 1863 sae publicado o libro “Cantares galegos” de Rosalía de Castro. Pero o Día das Letras Galegas celébrase dende o ano 1963. Este ano, como sabedes, está dedicado a Xela Arias. Tivo unha vida curta xa que naceu no ano 1962 (Sarria) e morreu no 2003 (Vigo), polo tanto tiña tan só 41 anos. Traballou na editorial Edición Xerais de Galicia nas oficinas e máis tarde como tradutora. Dentro das súas afeccións está a poesía, sendo recoñecida como unha das poetisas máis destacadas da poesía actual galega, feito polo que lle concederon o privilexio de que este ano o Día das Letras Galegas estea dedicado a ela.

                                    ---oooOOOooo---

A festa dos "maios"

Antes de nada imos falar un pouco da festa e de porque se chama así.

Dita festa celébrase coa chegada da primavera e son moi antigas xa que celebrábanse antes da chegada dos romanos (época "prerromana"). Soen celebrarse arredor do 1 de maio e durante a súa celebración realízanse bailes, cantos e representacións arredor dos maios que consisten normalmente en figuras de árbores e outras formas, con adornos de flores, follas e froitos.

Agora déixovos aquí un vídeo acerca da festividade dos maios que se celebran en moitas localidades da nosa terra.

 

         O BOTAFUMEIRO DE SANTIAGO DE COMPOSTELA

A palabra botafumeiro significa "botador de fume" e é un dos símbolos máis coñecidos da catedral de Santiago de Compostela. Dentro del leva carbón e incienso o que ao queimarse fai que bote fume. Pesa 62 kilos e mide 1,50 metros de altura. O botafumeiro vai atado a unha corda grosa e uns homes fan que ao tirar de dita corda suba ata o teito da catedral a unha velocidade de 62 km por hora e a unha altura de 20 metros. Eses homes reciben o nome de "tiraboleiros". Para que saibades, a tradición de usar o botafumeiro ven desde o século XI (Ano 1200 en adiante).

  COÑECER GALICIA

Nos seguintes vídeos imos coñecer as "Fragas do Eume" e a "Ribeira Sacra", dous lugares que merecen a nosa visita.

*A capital da Ribeira Sacra é Monforte de Lemos.

   OS  PEREGRINOS

Aínda que o vídeo se escoita en castelán déixoo aquí dentro da materia de galego xa que falamos nesta clase dos símbolos dos peregrinos.